مراقبت از دندان ها و لثه ها در طول درمان ارتودنسی از زبان عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز

دستگاه های ارتودنسی در دهان، موانعی هستند که مواد غذایی در آنها گیر می کنند .این مسأله باعث پوسیدگی سریعتر و بیشتر دندانها می شود و بدین ترتیب اگر بیماران در ارتودنسی به تمیز کردن دندانها و لثه خود اهمیت ندهند، پوسیدگی دندانی و بیماری های لثه خیلی زود به سراغ آنها  می آید.

نکته کلیدی برای داشتن دندانها و لثه های سالم، برطرف کردن پلاک های میکروبی است که به طور مرتب به صورت یک لایه نازک چسبناک بی رنگ در روی دندانها تشکیل شده و باعث پوسیدگی دندان ها و بروز بیماری های لثه می شود. به همین منظور انجام نکاتی که در زیر به آنها اشاره می شود می تواند کمک کننده باشد.

• 1-دندانها، لثه ها و دستگاه های ارتودنسی خود را سه بار در طول شبانه روز و به ویژه پس از خوردن غذا مسواک بزنید.
• 2- در حین درمان، غذا های بیشتری بین دندانها و دستگاه های ثابت جمع خواهد شد، بنابراین بین دندان های خود را دست کم یکبار در روز و به ویژه پیش از خواب شبانه با نخ دندان تمیز کنید تا چیزی آنجا باقی نماند .
• 3- نخ کشیدن با وجود وسایل ارتودنسی بایستی با دقت و بدون آسیب زدن به سیم ها و براکت ها انجام شود.
• 4- جهت نخ دندان کشیدن در بین دستگاه های ثابت از نخ دندان مخصوص ارتودنسی و یا برس های ریز بین دندانی استفاده نمایید.
• 5-حتماً خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید، چون این ماده تا حدودی از پوسیدگی دندان پیشگیری می کند. 
• 6-محلول شست  و شوی دهان که حاوی فلوراید است را در تمام طول مدت درمان حداقل هفته ای 2 بار استفاده کنید تا از پوسیدگی پیشگیری شود.
• 7-مسواک و خمیر دندان خود را همیشه همراه داشته باشید، تا بتوانید حتی زمانی که در منزل نیستید دندان ها و لثه خود را تمیز کنید. 
• 8-پس از مصرف هر وعده غذا و یا پس از هر گونه مواد غذایی دست کم به مدت پنج دقیقه مسواک بزنید. 

روش اصلی تمیز کردن دندان ها :

• 1-ابتدا قطعات متحرک دستگاه های خود همچون هدگیر و کش ها را جدا کنید .
• 2-مسواک خود را در زاویه 45درجه نسبت به لثه نگه داشته و به صورت ملایم حرکات دورانی در مورد هر دندان به طور جداگانه و به مدت حداقل 30 ثانیه انجام دهید. چنین حرکاتی را در مورد سطوح داخلی و بیرونی « هر دو سطح » هر دندان انجام دهید .
• 3-فراموش نکنید سطوح جونده دندان های عقبی را حتماً تمیز نمایید و مطمئن شوید که سطوح بیرونی و درونی و جونده آخرین دندان ها را نیز به طور کامل تمیز کرده اید .
• 4-هنگام تمیز کردن دندان هایی که دستگاه های ارتودنسی روی آن قرار دارند، دقت نمایید که با احتیاط زیاد این کار را انجام دهید تا به این دستگاه ها آسیب نزنید . 

استفاده از نخ دندان برای تمیزکردن بین دندان ها :

• 1-نخ دندان پلاک های میکروبی و مواد غذایی که در بین دندان ها و زیر لبه لثه قرار دارند را تمیز میکند. در این نواحی، پرزهای مسواک نمی توانند وارد شده و آنجا را تمیز کنند. در واقع استفاده نکردن از نخ دندان 2-به این معنی است که شما 40 درصد از سطوح دندانی خود را آلوده رها کرده اید.
• 3-وقتی بین 2 دندان را تمیز کردید، برای تمیز کردن ناحیه دیگر از قطعه نخ دندان جدید استفاده کنید.
• 4-در صورت مشکل بودن استفاده از نخ دندان از برس های ریز بین دندانی در حد فاصل براکت ها و سپس در آخر کار از دهانشویه برای خارج کردن باقیمانده ذرات غذایی استفاده کئید. 

از چه خمیر دندان و مسواکی استفاده کنیم؟

از مسواکی که مخصوص بیمار ارتودنسی ساخته شده و از هر خمیر دندانی که حاوی فلوراید باشد می توانید جهت پیشگیری از پوسیدگی دندان استفاده کنید. 

چگونه دستگاه متحرک خود را تمیز کنیم ؟

• 1-پس از خارج کردن پلاک متحرک از دهان خود ابتدا دندان ها و لثه خود را تمیز کرده و پس از استفاده از مسواک و مقدار کمی خمیر دندان دستگاه متحرک خود را نیز تمیز کنید .
• 2-فراموش نکنید دهان خود را با محلول شست و شوی دهان که حاوی فلوراید می باشد بشویید .
• 3-نواحی از لثه خود را که توسط دستگاه متحرک پوشیده می شود، به آرامی و با احتیاط مسواک بزنید . 

دکتر فرزانه گل­فشان، متخصص ارتودنسی و عضو هیأت علمی دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز