افزایش PH و خنثی نمودن اسیدهای آلی حاصل از تخمیر مواد غذایی به عنوان یکی از بهترین و مؤثرترین راه های جلوگیری از بروز پوسیدگی در دندانها شناخته شده است. در این پژوهش، تأثیر عصاره پنج نوع از

سبزیجات خوراکی که به صورت معمول در ایران کشت شده و مصرف آنها در تهیه غذا و یا همراه با غذا صورت می گیرد، بر روی سه نوع از مهم ترین اسیدهای آلی پوسیدگی که در محیط دهان پس از تخمیر مواد

غذایی ایجاد می گردند بررسی و اندازه گیری شد.

 این تحقیق به صورت آزمایشگاهی صورت گرفت. برگ تازه پنج نوع از سبزیجات خوراکی شامل جعفری، شاهی، ترخان، مرزه و نعنا گردآوری شده و عصاره آنها به صورت خالص گرفته و پس از انکوباسیون در دمای

37 درجه سانتی گراد به مدت 2ساعت، به تدریج به محلول اسیدهای آلی فرمیک، سیتریک و لاکتیک با غلظت 1m Mol اضافه گردید. PH محلول ها قبل و بعد از افزودن عصاره سبزیجات در چند مرحله تا ثابت

ماندن PH روی عدد مشخص توسط PH سنج دیجیتال با دقت 1/0 اندازه گیری شدند. پس از انجام کارهای آماری نتایج زیر به دست آمد.

PH اسیدها در همان مرحله اول اضافه شدن عصاره سبزیجات تحت تأثیر قرار گرفته و تغییر کردند. نعنا و ترخان در مرحله نخست بر روی PH اسید لاکتیک که یکی از مهم ترین اسیدها در روند پوسیدگی شناخته

شده است تأثیر داشته، البته عصاره نعنا در مراحل بعدی تأثیر چشمگیرتری نسبت به ترخان داشته و حتی توانست PH را به عدد هفت برساند و این اسید را کاملاً خنثی سازد.

 عصاره سه نوع دیگر سبزیجات شامل جعفری، شاهی و مرزه در مرحله نخست توانست عمدتاً بر روی اسید فرمیک تأثیر گذاشته و از میان این سه نوع سبزی، مرزه تأثیر چشمگیرتری بر روی این اسید داشته و PH

آن را توانست به عدد هفت رسانده و این اسید را کاملاً خنثی سازد. البته عصاره نعنا در مراحل بعدی، PH هر سه نوع اسید را به نزدیکی صفر رسانده و تقریبا خنثی نمود. در میان عصاره سبزیجات مورد آزمایش،

عصاره نعنا توانست به تدریج بر PH هر سه نوع اسید ایجاد کننده پوسیدگی تأثیر گذاشته و آن را تا حدود عدد هفت افزایش دهد و هر سه نوع اسید را تقریباً به مرحله خنثی برساند.

پس از آن عصاره مرزه تأثیر بسیار خوبی بر افزایش PH هر سه نوع اسید داشته ولی توانست تنها PH اسید فرمیک را به صفر و حالت خنثی برساند. با توجه به وفور کشت سبزیجات خوراکی گوناگون در کشور ما،

مصرف آنها به عنوان اجزای تشکیل دهنده غذا و یا  هنگام صرف غذا از نظر کاهش بروز پوسیدگی دندان بسیار سفارش می گردد، به ویژه مصرف برگ های تازه این سبزیجات در کنار غذا مسلما تأثیر بیشتری از

حالت پخته شده آنها دارد. حتی می توان از عصاره برخی از آنها به ویژه نعنا، مرزه و ترخان که تأثیر چشمگیری در خنثی نمودن اسیدهای آلی پوسیدگی زا دارند، در تهیه خمیر دندان ها و دهان شویه ها نیز

استفاده کرده و به عنوان یک ماده جلوگیری کننده از پوسیدگی دندان به نحو موثر و با هزینه کم که عوارضی را نیز در بر نداشته به کارخانجات تولید کننده پیشنهاد نمود.

دکتر علی نوذری، عضو هیأت علمی گروه آموزشی کودکان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز