متدهای مختلف ارزشیابی 

 

تعریف ارزشیابی مبتنی بر اهداف: یک برنامه آموزش حاوی اهداف آموزشی آن درس است که دانشجو می بایست در پایان دوره آن اهداف را آموخته باشد. روش ارزشیابی که براساس میزان دستیابی فراگیر به این اهداف طراحی و اجرا گردد ارزشیابی مبتنی بر هدف است. ارزشیابی درونی می تواند با این شیوه ارزشیابی اجرا گردد.

   تعریف ارزشیابی مبتنی بر استاندارد: برخی از برنامه های آموزشی مانند کوریکولوم دستیاری در رشته های بیهوشی، آسیب شناسی حاوی استانداردهای آموزشی است. این استانداردها بیانگر شرایط و محتوای آموزشی است. در دوره های آموزشی که استانداردهای ملی تدوین شده باشد ارزشیابی درونی باید مبتنی بر استاندارد صورت گیرد. در این شرایط وضعیت موجود را با شرایط استاندارد مقایسه نموده و فاصله موجود را تعیین می کنیم.

    Log book تکوینی : Log book  کتابچه ای است که دانشجویان تجربیات آموزش خود را در آن ثبت می کنند . اگر نتایج بررسی محتوای log book با هدف ارائه باز خورد به دانشجو مورد  استفاده قرار گیرد log book تکوینی خواهد بود 

  Log book تکمیلی : log book  کتابچه ای است که دانشجویان تجربیات آموزشی خود را در آن ثبت میکنند . اگر نتایج بررسی محتوی log book  تبدیل به نمره ای به عنوان بخشی از نمره دانشجو برای قبولی یا رد تبدیل شود log book تکمیلی خواهد بود .

    Essay آزمون تشریحی : دراین نوع آزمون ، فراگیر پاسخ سوالات را به صورت توضیحی نگارش میکند .

  سوالات چند گزینه ای “Multiple chice question “MCQ: سوالی که فراگیران ملزم به انتخاب پاسخ صحیح از میان گزینه های پیشنهادی است .

    نظر استاد "Tutor report" : در آموزش های عملی به صورت کارآموزی یا کارورزی استاد در طول دوره آموزشی فعالیت و دستیابی دانشجو به اهداف آموزشی را ثبت می کند . این نظرات بصورت جمع شده یک شیوه سنجش کیفی دانشجو است

    OSCE "objective structural clinical Examination" آزمون بالینی عینی ساختارمند :فراگیر در آزمون ایستگاهی شرکت می کند که در آن از ایستگاههای متعددی با زمان معین و محدود عبور کرده در هر ایستگاه با یک بیمار روبرو شده و باید به سوالات طراحی شده پاسخ گوید .

   True /False صحیح ، غلط :در این نوع سوالات تعدادی جمله در اختیار آزمون شونده گذاشته می شود و او صحیح یا غلط بودن آن را تعیین می کند

     Matching "جور کردنی ":در هر سوال دو ستون است یک ستون معرف پرسشها و یک ستون معرف پاسخهاست وظیفه ازمون شونده آن است که پاسخها را باید با پرسشهای مربوط جور کند .

   آزمون شفاهی "Oral Exam"  : این نوع آزمون در حقیقت نوعی آزمون تشریحی است که در آن فراگیر پاسخ سوال را برای استاد توضیح می دهد .

   مشاهده همراه با چک لیست یا مقیاس درجه بندی "observation with checklist or rating scale" : زمانی که عملکرد فراگیر توسط استاد مشاهده می شود و کیفیت فعالیت مورد نظر توسط ابزارهایی  مانند چک لیست انجام دادن ندادن یا مقیاس درجه بندی (کیفیت رفتار ) بررسی می گردد .

   سنجش یادداشتهای دانشجو"Clinical record assessment  " :زمانی که اساتید بالینی یادداشتهای کارآموزان ، کارورزان یا دستیاران را در پرونده بیمار مطالعه و دقت و صحت آن را بررسی می کنند از این شیوه سنجش استفاده می کنند.

   خود سنجی "self assessment": در این نوع سنجش خود فراگیر درباره میزان یادگیری موضوعات آموزشی  و یا تبحر در انجام مهارت ها اظهار نظر می کند .

     سنجش توسط همتایان "peer assessment": زمانی که قسمتی از ارزشیابی دانشجو بررسی نظرات سایر فراگیران هم کلاس و هم گروه باشد ، این شیوه سنجش در آموزش در گروه کوچک و آموزش مسئله محور خصوصا زمانیکه پویایی و دینامیک گروه در دستیابی به اهداف آموزشی موثر است مورد استفاده قرار می گیرد .

     سنجش توسط موارد بالینی کوتاه "short case assessment ": موارد کوتاه بالینی در قالب آزمون تشریحی یا شفایه بیان می شود و دانشجو بالینی سوالاتی که بر اساس آن موارد کوتاه مطرح می شود را پاسخ گوید . این نوع سوالات اغلب در مطقع کارآموزان و کارورزان بالینی طراحی می شود .

     سنجش توسط موارد بالینی مفصل "long lase assessment ": موارد بالینی مفصل قسمتی از آزمون راگیران در مقاطع دستیاری است گاه این نوع سوالات در مقطع کارآموزش و کارورزی هم استفاده می شود در این نوع سوالات یک case بالینی بطور کامل و دقیق توضیح داده شده و سپس براساس آن سوالاتی طراحی شده که باید پاسخ داده شود .

     مقیاس درجه بندی کلی "Global rating scale ": در پایان دوره های کارآمزی و کارورزی و یا چرخش های دستیاری زمانی که اساتید نمراتی را براساس عملکرد کلی فراگیر توسط فرمهایی که حاوی موارد کلی است می دهند این نمرات در حقیقت حاصل این شیوه سنجش است . در پایان دوره های کارآموزش و کارورزی و یا چرخش های دستیاری زمانی که اساتید نمراتی را براساس عملکرد کلی فراگیر توسط فرمهایی که حاوی موارد کلی است می دهند این نمرات در حقیقت حاصل این شیوه سنجش است .

    کارپوشه "port folio": مجموعه ای است که حاوی انواع مختلفی از فعالیت های دانشجو بوده  و نمایانر دستیابی او به سطح از پیش تعیین شده ای از توانایی و شایستگی است

    مشاهده مستقیم فراگیر در حال انجام پروسیجر "Direct observation of procedure skill" : دراین نوع آزمون دستیار در حین انجام یک پروسیجر بالینی توسط استاد observe شده و براسا یک فرم که حاوی نکات مختلفی است نتایج ثبت می شود . این نوع سنجش بیشتر در سطح آموزش تخصصی خصوصا دستیاران جراحی استفاده می شود .

    مشاهده فراگیر در حال انجام معاینه بالینی "mini clinical evaluation exercise": این نوع آزمون بیشتر در سطح آموزش تخصصی خصوصا دستیاران داخلی – اطفال استفاده می شود و دستیار در حین ویزیت بیمار ( شرح ، معاینه و ..) توسط استاد Observe  شده و براساس فرم های مشخصی که حاوی نکات مختلفی  است نتایج ثبت می شود .

     بررسی همه جانبه ۳۶۰ درجه : با توجه به پیچیدگی کار در محیط درمانی و لزوم توجه به رضایت و ایجاد ارتباط و همکاهنگی با سایر ارائه کنندگان خدمات پزشکی در این شیوه سنجش برای بررسی عملکرد یک دستیار از افراد مختلفی مانند پرسنل درمانی ( پرستار ، فیزیوتراپ ....) بیمار ، همراه بیمار ، سایر دستیار هم رشته ، دستیاران سالهای بالاتر و پایین تر ، اساتید بررسی انجام می گردد .

      OSPE"objective structural practical examination": اگر آزمون مشابه – را با سوالات پاتولوژی ، بافت شناسی ، آناتومی و آزمایشگاهی طراحی کرده باشیم این آزمون ساختار – عینی کاربردی خواهد بود .

      پروژه : انجام یک پروژه پژوهشی به عنوان یک شیوه آموزشی و بررسی و سنجش کیفیت پژوهش انجام شده یک شیوه سنجش می باشد .