سرطان در دهان و تمام نواحی بدن، یک بیماری پیچیده و چند مرحله‌ای ناشی از غیرفعال شدن ترمزهای کنترل‌کننده چرخه سلولی است. در نتیجه، سلول‌هایی که باید تقسیم‌شان کنترل‌شده و محدود باشد، بی‌رویه تکثیر می‌شوند. سلول‌های بالغ و متنوع (پلی‌کلونال) و کارآمد، می‌توانند به سلول‌هایی نابالغ، یک‌دست (مونوکلونال) و ناکارآمد تبدیل شوند که توانایی تکثیر لجام‌گسیخته دارند.

این سلول‌های نابالغ، پرانرژی و سرکش، گلوکز فراوانی مصرف می‌کنند، از نظارت سیستم ایمنی فرار می‌کنند، به بافت‌های مجاور و در نهایت به نقاط دوردست(متاستاز) آسیب می‌رسانند.

در این فرآیند، سلول‌هایی که باید هماهنگ با بدن باشد، به دشمنی از درون تبدیل می‌شود و باعث نابودی بافت ها و اندام‌ها و عاقبت نابودی کل بدن می‌گردند. یک مشکل اساسی سرطان این است که وقتی شناسایی می‌شود، اغلب سال‌ها یا حتی دهه‌ها از شروع آن گذشته است و در این مرحله، درمان‌های مؤثر محدود یا ناکافی هستند. بنابراین تشخیص زود هنگام سرطان  با معاینات  دوره ای و استفاده از روش های نوین تشخیصی، کمک بزرگی به سلامت بیمار می کند.

سرطان دهان (oral cance (به نوعی از سرطان گفته می‌شود که قسمت‌های تشکیل دهنده حفره دهان را در بر می گیرد. بخش‌هایی مانند لب، لثه، سقف دهان، گلو، زیر زبان هر کدام ممکن است در این سرطان درگیر شوند. این سرطان به‌صورت یک زخم یا توده در دهان ظاهر می‌شود و از بین نمی‌رود.

علائم سرطان دهان و لثه:

علائم و نشانه‌های سرطان دهان و زبان یا لثه معمولاً شامل موارد زیر است:

-زخم لب یا دهان که به‌مرور زمان خوب نمی‌شود

-ایجاد لکه سفید یا قرمز در داخل دهان جزو علائم اولیه سرطان دهان

-لق شدن دندان‌ها بدون علت خاص

-رشد توده در داخل دهان

-درد در نواحی مختلف دهان

-گوش درد

-بلع دشوار یا دردناک

علت سرطان دهان (oral cancer) چیست؟

سرطان دهان ممکن است در نتیجه ترکیبی از عوامل خطرناک ایجاد شود که برخی از آن‌ها قابل پیشگیری هستند. مهم‌ترین عوامل و علل ابتلا به سرطان دهان شامل مصرف انواع دخانیات ، نوشیدن الکل به‌صورت مکرر، عفونت ویروسی HPV نوع ۱۶ و ۱۸، نور مستقیم خورشید (در سرطان لب) و بهداشت ضعیف دهان هستند. همچنین استفاده از پروتزهای نامناسب، زخم‌های دهانی مزمن و سابقه خانوادگی سرطان از  دیگر عوامل مؤثر هستند.

نحوه تشخیص و درمان سرطان دهان(oral cancer)

معمولاً نحوه تشخیص سرطان دهان بدین صورت است که پزشک توده یا علائم سرطان دهان و گلو را بررسی می‌کند. اگر علائم سرطان دهان و لثه دیده شد، برای تشخیص، علاوه بر بیوپسی اولیه برای میزان متاستاز سرطان دهان، آزمایش‌هایی را مانند آندوسکوپی،  تصویربرداری و مواردی از این قبیل نیز تجویز می‌ نماید .

دکتر «راضیه زارع» متخصص آسیب شناسی دهان، فک و صورت و عضو هیأت علمی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز