جرم دندان حاصل رسوب املاح بزاق بر روی دندان و در بالا و زیر لثه می باشد . جرم دندان مشکلی است که تعداد بسیار زیادی از افراد کماکان با آن درگیر هستند . این افراد نیاز به مراجعه منظم به دندانپزشک جهت جرم گیری دندان های خود دارند.

بزاق هر انسانی متشکل از آب به عنوان پایه اصلی است که درون آن ترکیبات معدنی قابل رسوب وجود دارد . هرچه درصد این املاح معدنی قابل رسوب، در ترکیب بزاق فردی بیشتر باشد، دندان های او بیشتر و زودتر جرم می گیرد ، اما مهم تر از وجود املاح معدنی قابل رسوب، بهداشت دهان می باشد.

این املاح به صورت لایه لایه و رسوبی می باشند و به صورت فیزیکی به دندانها متصل هستند، به همین علت است که با دستگاه جرم گیری به راحتی از سطح دندان پاک می شوند .

اگر جرم دندان را در زیر میکروسکوپ با بزرگنمایی زیاد بررسی کنید، مشاهده می شود که سطحی ناصاف دارد  و برای اتصال باکتری های دهانی محیطی ایده آل است و در نتیجه باکتری های اتصال یافته با مسواک زدن به راحتی قابل حذف و پاک شدن نیستند .

این باکتری ها مواد قندی و پروتئین موجود در غذا را هضم کرده و تولید اسید و گازهای بد بوی مانند سولفید هیدروژن می کند . این گاز بدبو می تواند یکی از علل بوی بد دهان باشد. جهت رفع بوی بد دهان علاوه بر رعایت بهداشت روزانه، جرم دندان می بایست حذف شود .

مواد تولید شده از این باکتری ها باعث التهاب و عفونت لثه و بیماری لثه شده و همچنین تحلیل استخوان اطراف دندان را در پی دارد .

آیا استفاده از خمیر دندان های ضد جرم مفید می باشد؟

جرم دندان، با مسواک و خمیر دندان پاک نمی شود و برای این منظور باید به دندانپزشک مراجعه شود، اما پس از جرم گیری می تواند از تشکیل جرم جدید جلوگیری کند و یا سرعت تشکیل آن را کاهش دهد.

چگونه می توان از التهاب لثه جلوگیری کرد؟

 با رعایت بهداشت دهان و دندان به کمک وسایلی مانند مسواک، خمیر دندان ، نخ دندان و دیگر وسایل کمک بهداشتی و برداشتن پلاک میکروبی، التهاب لثه به وجود نمی آید. در صورتی که پلاک تبدیل به جرم شده باشد، جرم گیری توسط دندانپزشک توصیه می گردد.

 آیا جرم گیری دندان را خراب می کند؟

این موضوع کاملا اشتباه است. جرم های تشکیل شده بر روی دندان به مرور لثه را تحلیل برده و خود جایگزین آن می شوند. فضای خالی که بین دندان ها در اثر عقب نشینی لثه ایجاد می شود، از دید بیمار پنهان می ماند.

هنگامی که بیمار برای جرم گیری به دندانپزشک مراجعه می کند، پس از جرم گیری ، لثه ی تحلیل رفته در معرض دید بیمار قرار می گیرد به اشتباه این گونه به نظر می رسد که جرمگیری باعث تحلیل لثه یا حتی  لقی دندان شده است. در صورتی که این رخداد قبلا صورت گرفته، ولی از دید بیمار پنهان بوده است.پس می توان گفت جرم دندان باعث تخریب لثه و لقی دندان می شود و جرم گیری توسط دندانپزشک، از ادامه روند تخریب لثه جلوگیری می کند.

آیا جرم‌گیری به مینای دندان آسیب می‌رساند؟

جرم گیری یک روش درمانی کاملا ضروری برای بیمارانی هست که جرم زیاد والتهاب لثه دارند و در واقع جرم های زیر و بالای لثه را با استفاده از دستگاه اولتراسونیک بر می دارد و هیچ اسیبی به مینای دندان وارد نمی کند. لازم به ذکر است که ارتعاش دستگاه‌های اولتراسونیک مورد استفاده برای جرم‌گیری برای از بین بردن مینای دندان کافی نیست و این یک باور غلط است که جرم‌گیری مینای دندان را از بین می‌برد. در واقع این کار جرم و رسوبات روی دندان را پاک کرده و هیچ گونه آسیبی به مینای دندان نمی‌رساند.

دکتر فریدالدین فانی، متخصص پریودانتیکس(جراحی لثه) و عضو هیأت علمی دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز